Over gewicht – overgewicht?

Recept voor een goed jaar

Men neemt twaalf maanden, schrapt ze helemaal schoon van bitterheid, gierigheid, pedanterie en angst en snijdt elke maand in 30 of 31 delen, zodat de voorraad precies voor één jaar voldoende is.
Elke dag wordt apart aangemaakt op basis van één deel arbeid, twee delen blijmoedigheid en humor.
Men voegt drie eetlepels tolerantie, een korreltje ironie en een snufje takt toe. Vervolgens wordt de massa volop met liefde overgoten. Het gerecht wordt versierd met een bosje leuke aardigheden. Men serveert het dagelijks met vrolijkheid en een goede, verkwikkende kop thee.

(Katharina Elisabeth Goethe, 1731–1808, moeder van Johann Wolfgang von Goethe)

Met deze wijsheid wens ik iedereen een mooi en liefdevol jaar 2014!
 
Goede voornemens. Veel mensen beginnen hiermee het nieuwe jaar. Op de radio hoorde ik dat het meest genoemde nieuwe voornemen ‘afvallen’ is. Voor mensen die zich hier druk om maken, heb ik een paar geruststellende en misschien zelfs provocerende woorden:

 
Over gewicht – overgewicht?
Obesitas, een ware epidemie. Van alle kanten horen we dat we allemaal te dik zijn. De maat om te bepalen of iemand overgewicht of een normaal gewicht heeft is de body mass index (BMI). Een BMI van tussen de 18 en 25 geldt als ‘normaal’. In dit geval heb je een ‘gezond gewicht’. Is je BMI hoger dan 25, dan moet je – zo wordt geadviseerd –  afvallen omdat je ‘overgewicht’ hebt. Dit overgewicht wordt geassocieerd met allerlei nare ziektes: diabetes ligt op de loer, net als een hoge cholesterolwaarde en hart- en vaatziektes. Vanaf een BMI van 30 geldt je als obees en loop je een extreem groot gezondheidsrisico.

De International Obesity Task Force is een netwerk van experts dat onderzoek doet naar obesitas en de wereld vervolgens voor de gevaren van overgewicht waarschuwt. Al tien jaar geleden constateerden de experts het volgende: in de VS, Groot-Brittannië en Australië zullen in het jaar 2025 alle (!) inwoners overgewicht hebben. Elke tweede inwoner zal zelfs lijden aan obesitas. (Antipatis, V. et al.: Obesity as a global problem. In: International Textbook of Obesity, 2001). De meeste studies – ook recentere studies –  schetsen hetzelfde beeld.

Maar is het echt zo dat we massaal te dik worden en allemaal meer kans lopen om vroegtijdig te overlijden? Gelukkig zijn er ook andere bevindingen.

Ten eerste mogen we best een beetje kritischer kijken naar de BMI. Wat veel mensen bijvoorbeeld niet weten: in 1997 legde de WHO wereldwijd geldende marges voor de BMI vast. De categorie ‘overgewicht’ werd opnieuw gedefinieerd. De nieuwe definitie leidde ertoe dat de gezondheidsinstanties van de VS-overheid hun eigen – toen net iets hogere getallen – naar beneden moesten corrigeren. Het resultaat: binnen één nacht veranderden 35 miljoen Amerikanen in dikkerds. De dag ervoor waren ze nog ongehinderd als slanke burgers door het leven gegaan …  

Daarnaast zijn er veel studies die tot de conclusie komen dat juist de corpulente mensen langer leven. Een recente Zweedse studie onderzocht 1.800 Zweedse gepensioneerden (Clinical Nutrition 2013; 32:752-757). Wat bleek: hoe rijker de oude mensen aten, hoe lager het sterftecijfer. De optimale overlevings-BMI lag bij trotse 29,6. (We herinneren ons: vanaf een BMI van 30 geldt je als zwaar obees….)!

Conclusie: blijf genieten en laat je vooral niet gek maken van cijfers!